Gıda
genel olarak, açlığı gidermek, büyümek, vücut işlevlerini sağlamak, dokuları
onarmak, üremek ve lezzet almak için tüketilen maddelerin bütününe verilen
isimdir.
“Diyet” kelimesini bugün sıkça
duymaktayız. Diyet; insanların tükettikleri gıdaların tümünü içeren bir
terimdir. Aynı zamanda, farklı kondisyon ve koşullarda (hamilelik, hastalık
v.b) kişiye özel uygulanan beslenme biçimine de “diyet” adı verilmektedir.
Besin
ise, yenilebilen tüm bitki ve hayvan dokularına verilen isimdir. İnsanın
ihtiyacı olan ve bileşiminde yer alan 40’ı aşkın besin öğesi kimyasal
yapılarına ve vücut çalışmasındaki etkinliklere göre 6 ana grupta toplanır.
Bunlar:
1.
Yağlar
2.
Karbonhidratlar
3.
Proteinler
4.
Vitaminler
5.
Mineraller
6.
Su
Yukarıda
belirtilen besin öğelerinin yeterli ve dengeli
beslenme için ihtiyaç duyulan miktarda vücuda alınması gereklidir.
Vücuda alınması gereken bu miktarlar değişik yaş, cinsiyet ve özel durumlardaki
bireylerin enerji ve besin öğeleri gereksinimlerine göre değişiklik gösterir.
Günümüzde,
kişilere ve toplumların genel durumlarına
göre günlük alınması önerilen besin miktarlar ile ilgili diyet programları sıkça karşımıza
çıkmaktadır. Bunlar arasında en çok kabul göreni, Amerika Birleşik Devletleri’nde
bulunan “ National Academy of Science”
ın kuruluşu olan “Food and Nutrition
Board” un yayımladığı “Tavsiye Edilen
Günlük Diyet Alımıdır”. Bunu kısaca RDA
“Recommended Dietary Allowance” veya
“ RDI “Recommended Dietary Intakes” olarak ifade edilir.
Yetersiz
ve dengesiz beslenme (malnutrition) veya eksikliği durumunda
sağlığı olumsuz etkileyen durumlar ortaya çıkar. Kısaca sıralayacak olursak;
·
Karbonhidrat Eksikliği – Enerji seviyesinde düşme
·
Protein Eksikliği – Yetersiz büyüme ve iyileşme
·
Yağ Eksikliği – Enerji seviyesinde düşme
·
Vitamin Eksikliği – Bağışıklık sisteminin zayıflaması, sağlığın bozulması
·
Minerallerin
Eksikliği – Diş ve kemik sağlığının
bozulması, genel sağlık sorunlarının ortaya çıkması
·
Lif Eksikliği – Sindirim sorunlarının yaşanması
Gereğinden
fazla gıda tüketiminde ise;
- Vücutta yağ
depolanması / kilo alma
- Vücutta
kimyasal (tuz, şeker vb) dengenin bozulması
- Vücutta
kimyasal denge bozulduğunda;
-
Obezite (aşırı kilo ve yağlanma)
-
Kilo almaya bağlı eklem ve kalp – damar
sorunları
- Şeker hastalığı,
yüksek tansiyon, kanser ve tiroit sorunları karşımıza çıkmaktadır.
